Wat is asbest? 

Asbest is jarenlang verwerkt in verschillende producten en toepassingen, onder meer in de bouw en de voertuigindustrie. Inmiddels weten we dat deze grondstof bijzonder gevaarlijk is en dat blootstelling aan asbest verschillende soorten kanker kan veroorzaken.

Asbest is een verzamelnaam voor een zestal vezelachtige silicaten met een aantal specifieke eigenschappen zoals hittebestendigheid, isolerend vermogen, chemische inertie en slijtvastheid. Dankzij deze unieke combinatie van eigenschappen werd asbest lange tijd toegepast in een groot aantal verschillende sectoren. Zo is asbest veel gebruikt als dakbedekking, isolatiemateriaal, voor water- en gasleidingen, industriële pakkingen en remvoeringen.

Vanwege de gezondheidsrisico’s die blootstelling aan asbestvezels met zich meebrengt heeft de Nederlandse overheid sinds eind jaren ’70 wet- en regelgeving ontwikkeld. Hierdoor werd het (bedrijfsmatig) verwijderen van asbest en asbesthoudende producten aan steeds meer voorschriften onderworpen, ter bescherming van de volksgezondheid en het milieu. Deze regels gelden voor bedrijven en particulieren. Daarnaast hebben ook anderen te maken met de wet- en regelgeving rond asbest.

Asbest bestaat in verschillende soorten. De asbestsoorten die het meest werden toegepast zijn:

• witte asbest (chrysoliet)
• bruine asbest (amosiet)
• blauwe asbest (crocidoliet)

Al in de jaren ’60 kwamen de eerste wetenschappelijk gefundeerde berichten over het gezondheidsschadelijke karakter van asbest. Aanvankelijk werden die verontrustende studies nog gerelativeerd. Sinds die tijd is er enorm veel onderzoek gedaan, waaruit blijkt dat asbest verschillende aandoeningen kan veroorzaken. Tegenwoordig zijn de risico’s en gevolgen van blootstelling aan asbest goed omschreven.

In het kort zijn de onomstreden feiten:

• Asbest is kankerverwekkend
• Asbest heeft geen drempelwaarde, elk blootstellingniveau is een risico voor de gezondheid
• Blootstelling aan asbest kan asbestose, longkanker en mesothelioom (borst- of buikvlieskanker) veroorzaken

De zogenoemde ‘blauwe vezel’ van crocidoliet wordt gezien als de gevaarlijkste soort asbest. Alle toepassingen hiervan zijn inmiddels bij wet streng verboden. Volgens voorzichtige schattingen van de Gezondheidsraad (2010) sterven in Nederland jaarlijks zo’n 1.400 mensen als gevolg van beroepsmatige blootstelling aan asbest.

Ondanks de wet- en regelgeving komt asbest nog veel voor. Onder meer in woningen, gebouwen, industriële installaties, treinen en schepen komt nog asbest voor. Het is niet verplicht asbest te verwijderen, zolang het niet bewerkt of verwerkt wordt of beschadigd is. Voor eventuele onderhouds- en sloopwerkzaamheden heeft de overheid strenge regels opgesteld, die zowel voor werkgevers als werknemers gelden. Zo mag asbest uitsluitend verwijderd worden door gespecialiseerde, gecertificeerde bedrijven. Ook ondernemers, gemeenten, transporteurs, boeren, huurders en verhuurders van gebouwen en vastgoedeigenaren moeten zich aan bepaalde regels houden.